Bartek Słowik – główny bohater utworu – to ubogi, prosty chłop, pochodzący ze wsi Pognębin leżącej w Księstwie Poznańskim. Bartek wyróżnia się wzrostem, krzepą i brakiem rozeznania w prawach rządzących otaczającym go światem (mieszkańcy wioski obdarzają go przydomkami „Głupi” i „Wyłupiasty”). Żyje z dnia na dzień, podporządkowawszy się rozkazom żony – Magdy.
Pewnego dnia mężczyźni zamieszkujący wioskę otrzymują powołanie do wojska. Trwa wojna francusko-niemiecka. Polacy, żyjący na terenach zaboru pruskiego, zostają zmuszeni do zasilenia wrogiej armii. Większość chłopów nie zdaje sobie sprawy z tego w jakim celu i dla kogo mają walczyć. Mieszkańcy Pognębina, Niedoli i Mizerowa biernie poddają się odgórnym rozkazom, zakładając, że na froncie czeka ich pewna śmierć. Bartek dzieli los innych chłopów. Żegnany przez zapłakaną żonę i syna Franka, wsiada w pociąg z rekrutami i odjeżdża w nieznane. W trakcie długiej podróży do pociągu dołączane są kolejne wagony załadowane żołnierzami jadącymi na front. Przerażeni chłopi snują domysły na temat wojny i Francuzów, z którymi będą się bić. Wojciech Gwizdała – sąsiad i towarzysz podróży Bartka – tłumaczy bohaterowi, że Francuzi to „takie Niemcy, tylko jeszcze gorsze”. Słowik zapamiętuje sobie tą maksymę i postanawia odegrać się na nowym wrogu podczas walki. Podczas postojów dowiaduje się o kolejnych zwycięstwach Niemców, jest też świadkiem transportu rannych i francuskich jeńców.
Bartek i jego towarzysze przeżywają swój „chrzest wojenny” podczas bitwy pod Gravelotte. Piechurzy są początkowo rozczarowani tym, jak wygląda z bliska prawdziwa bitwa. Przed żołnierzami stojącymi karnie w szeregu rozgrywa się spektakl wojenny. Oni sami czekają na rozkazy, pilnując swojego stanowiska. W miarę rozwoju bitwy szeregowcy czują jednak coraz większy
Pewnego dnia mężczyźni zamieszkujący wioskę otrzymują powołanie do wojska. Trwa wojna francusko-niemiecka. Polacy, żyjący na terenach zaboru pruskiego, zostają zmuszeni do zasilenia wrogiej armii. Większość chłopów nie zdaje sobie sprawy z tego w jakim celu i dla kogo mają walczyć. Mieszkańcy Pognębina, Niedoli i Mizerowa biernie poddają się odgórnym rozkazom, zakładając, że na froncie czeka ich pewna śmierć. Bartek dzieli los innych chłopów. Żegnany przez zapłakaną żonę i syna Franka, wsiada w pociąg z rekrutami i odjeżdża w nieznane. W trakcie długiej podróży do pociągu dołączane są kolejne wagony załadowane żołnierzami jadącymi na front. Przerażeni chłopi snują domysły na temat wojny i Francuzów, z którymi będą się bić. Wojciech Gwizdała – sąsiad i towarzysz podróży Bartka – tłumaczy bohaterowi, że Francuzi to „takie Niemcy, tylko jeszcze gorsze”. Słowik zapamiętuje sobie tą maksymę i postanawia odegrać się na nowym wrogu podczas walki. Podczas postojów dowiaduje się o kolejnych zwycięstwach Niemców, jest też świadkiem transportu rannych i francuskich jeńców.
Bartek i jego towarzysze przeżywają swój „chrzest wojenny” podczas bitwy pod Gravelotte. Piechurzy są początkowo rozczarowani tym, jak wygląda z bliska prawdziwa bitwa. Przed żołnierzami stojącymi karnie w szeregu rozgrywa się spektakl wojenny. Oni sami czekają na rozkazy, pilnując swojego stanowiska. W miarę rozwoju bitwy szeregowcy czują jednak coraz większy
